วิธีป้องกันอาการปวดเข่า

        อาการปวดเข่าเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในผู้สูงอายุ ผู้ที่มีน้ำหนักตัวมากๆ หรือนักกีฬาที่มีการใช้ขาบ่อยๆ เช่น นักฟุตบอล นักวิ่ง เป็นต้น นอกจากนี้ ยังพบในผู้ที่มีความผิดปกติของโครงสร้างเข่าและเท้า เช่น เข่าโก่ง เข่าแอ่น เท้าแบน ทั้งนี้เพราะเข่าเป็นอวัยวะที่ต้องคอยแบกรับน้ำหนักของเราในอิริยาบถ ยืน เดิน ขึ้น ลงบันได หรือวิ่งก็ตาม แม้กระทั่งการนั่งซึ่งแม้จะไม่มีน้ำหนักเข้ามาเกี่ยวข้อง แต่ท่านั่งบางท่ามีผลทำให้มีแรงอัดบริเวณข้อเข่าได้ เช่น ท่านั่งคุกเข่า พับเพียบ ขัดสมาธิ มีผลทำให้เอ็นต่างๆ ที่ทำหน้าที่ในการกระชับข้อเข่าถูกยึดมากเกินไป และนานเกินไป ทำให้ความมั่นคงของเข่าลดลง นอกจากนี้ยังทำให้ระบบไหลเวียนไม่ดี เพราะฉะนั้นเวลาที่นั่งพับเพียบ หรือขัดสมาธิ เป็นเวลานานๆ พอจะลุกมักจะรู้สึกปวดๆ บริเวณหัวเข่า

        ซึ่งโรคที่เกิดจากการปวดเข่าต้องจำแนกออกว่าเป็นโรคหมอนรองกระดูกเข่า โรคเอ็นที่หัวเข่า หรือถุงน้ำในเข่าเกิดการอักเสบ ในผู้สูงอายุส่วนใหญ่มักเกิดจากความเสื่อม น้ำในข้อตามร่างกายต่างๆ ลดลง ทำให้เกิดการเสียดสีของผิวกระดูกอ่อนได้ง่าย รวมทั้งหากมีน้ำหนักตัวเยอะก็จะทำให้เกิดการเสียดสีในข้อเข่าเพิ่มมากขึ้นเป็นหลายเท่าตัว อีกสาเหตุหนึ่งที่หลายคนมองข้ามคือเมื่อไรก็ตามที่อายุมากขึ้นและเริ่มมีการเปลี่ยนแปลงโครงสร้าง เช่น หลังค่อมมากขึ้นสังเกตได้จากส่วนสูงที่ลดลง จะมีผลทำให้สมดุลไปทางด้านหน้า เมื่อสมดุลไปด้านหน้าร่างกายจะปรับตัวด้วยการงอเข่าเพื่อให้สมดุลไม่เสีย แต่นั่นทำให้เกิดแรงอัดที่เข่ามากขึ้น กล้ามเนื้อบริเวณเข่าทำงานมากขึ้นจนเร่งการเสียดสีมากขึ้นด้วย   

        สำหรับวัยทำงานทั่วไปอาจมีประวัติการบาดเจ็บบริเวณเอ็นซึ่งมักเกิดจากอุบัติเหตุซึ่งขึ้นอยู่กับลักษณะกีฬาหรือการกระแทกจนทำให้ลักษณะของข้อเข่าไม่มั่นคง อีกสาเหตุหนึ่งที่พบได้บ่อยมักเกิดจากการใช้งานที่มากเกินไป เช่นยืนนานๆ ขึ้นลงบันไดนานๆ หรือผู้หญิงที่ชอบใส่รองเท้าส้นสูง นอกจากนี้อาการปวดเข่ามักเกิดร่วมกับโรคกลุ่มข้ออักเสบ เช่น รูมาตอยด์ หรือจากโรคลูปัสที่เกิดจากภูมิต้านทานของร่างกาย

วิธีการป้องกัน
        พยายามหลีกเลี่ยงกิจกรรมที่ต้องงอเข่ามากเกินไป เช่นการคุกเข่า นั่งขัดสมาธิ พับเพียบ หรือยองๆ หากมีอาการเจ็บควรงดหรือหลีกเลี่ยงการขึ้นลงบันได เพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อขาด้านหน้าและหลังเพื่อลดแรงกดอัดขณะที่มีการเคลื่อนไหวของข้อเข่า หากเริ่มมีอาการปวดเข่าให้ใช้น้ำอุ่นประคบหรือแผ่นร้อนวาง ทิ้งไว้ 20 นาที หากมีอาการบวมแดง ให้งดการใช้งานและประคบน้ำแข็ง 15 นาทีทำบ่อยๆ โดยเฉพาะ 24 ชั่วโมงแรก

        ในรายผู้สูงอายุ การออกกำลังกายสำคัญมาก พยายามเคลื่อนไหวข้อเข่าทุกวันและให้สุดช่วงการเคลื่อนไหวเพื่อระวังข้อเข่าติด และระวังกิจกรรมที่งอเข่ามากเกินไป เช่น การไหว้พระ นั่งสมาธิ ควรหลีกเลี่ยงโดยนั่งเก้าอี้แทน พยายามยืดหลังและไม่ปล่อยให้หลังค่อม นอกจากนี้เรื่องน้ำหนักตัวควรควบคุมเพื่อไม่ให้ข้อเข่าต้องรับภาระหนัก การออกกำลังกายโดยการเดินในน้ำจะช่วยเพิ่มการเคลื่อนไหวแต่ระวังในผู้สูงอายุที่เป็นโรคหัวใจ นอกจากนี้การออกกำลังกายโดยการเหยียดเข่าค้างไว้ 10 วินาทีทำ 20 รอบพักและทำต่ออีก 3 เซต จะช่วยทำให้ข้อเข่าแข็งแรง

ข้อมูลจาก
กภ. ธันยา นาคประเสริฐ